ന്യൂഡല്‍ഹി: മൗറീഷ്യസിലേക്കുള്ള രണ്ട് ദിവസത്തെ സംസ്ഥാന സന്ദർശനം പൂർത്തിയാക്കി പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി ബുധനാഴ്ച രാത്രി വൈകി ഡൽഹിയിൽ തിരിച്ചെത്തി. ഈ സന്ദർശനത്തോടെ, ഇന്ത്യയും മൗറീഷ്യസും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം വിപുലമായ തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ തലത്തിലെത്തി. മൗറീഷ്യസിന്റെ പ്രത്യേക സാമ്പത്തിക മേഖലയുടെ സുരക്ഷയിൽ പൂർണ്ണ സഹകരണം നൽകാൻ പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമാണെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി മോദി പറഞ്ഞു. മൗറീഷ്യസ് സന്ദർശന വേളയിൽ സമുദ്ര സുരക്ഷ, പ്രാദേശിക കറൻസികളിലെ വ്യാപാരം എന്നിവയുൾപ്പെടെ 8 കരാറുകളിൽ അദ്ദേഹം ഒപ്പുവച്ചു.
ഇന്ത്യൻ രൂപ, മൗറീഷ്യൻ രൂപ തുടങ്ങിയ പ്രാദേശിക കറൻസികളിൽ വ്യാപാര ഒത്തുതീർപ്പ് സാധ്യമാക്കാൻ പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയും മൗറീഷ്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി നവീൻചന്ദ്ര രാംഗൂലവും സമ്മതിച്ചു. ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള വ്യാപാരം, സാമ്പത്തിക സഹകരണം, പങ്കാളിത്തം എന്നിവ കൂടുതൽ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനായി സമഗ്ര സാമ്പത്തിക സഹകരണ പങ്കാളിത്ത കരാറിന്റെ (സിഇസിപിഎ) കീഴിലുള്ള രണ്ടാം സെഷൻ നടത്താനും ഇരു നേതാക്കളും സമ്മതിച്ചു.
ഇന്ത്യയും മൗറീഷ്യസും തമ്മിൽ സവിശേഷവും അതുല്യവുമായ ബന്ധമാണ് പങ്കിടുന്നത്. ഇത് ചരിത്രം, ഭാഷ, സംസ്കാരം, പൈതൃകം, രക്തബന്ധം എന്നിവയുടെ ബന്ധങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. മൗറീഷ്യസിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ സംസാരിക്കുന്ന ഭാഷയും ഭോജ്പുരിയാണ്. ഇന്ത്യയുടെ ഒരു ഭാഗത്ത് ഈ ഭാഷയും സംസാരിക്കുന്നു. സ്വതന്ത്രവും, സുരക്ഷിതവും, സംരക്ഷിതവുമായ ഒരു ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രം ഇന്ത്യയും മൗറീഷ്യസും പങ്കിട്ട മുൻഗണനയാണെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി മോദി പറഞ്ഞു.
ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗമാണ് പ്രതിരോധ സഹകരണവും സമുദ്ര സുരക്ഷയും എന്ന് താനും രാംഗൂലവും സമ്മതിച്ചതായി പ്രധാനമന്ത്രി മോദി പറഞ്ഞു. സംയുക്ത സമുദ്ര നിരീക്ഷണത്തിനും ഹൈഡ്രോഗ്രാഫിക് സർവേകൾക്കുമായി കപ്പലുകളുടെയും വിമാനങ്ങളുടെയും വിന്യാസം വർദ്ധിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ഇരുപക്ഷവും സമുദ്ര സഹകരണം വർദ്ധിപ്പിക്കുമെന്ന് പുറത്തിറക്കിയ പ്രസ്താവനയിൽ പറയുന്നു. ഈ വേളയിൽ, ആഗോള ദക്ഷിണേഷ്യയുടെ വികസനത്തിനും പ്രധാനമന്ത്രി മോദി ഊന്നൽ നൽകി.
പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസ് പുറത്തിറക്കിയ ‘ഇന്ത്യ-മൗറീഷ്യസ് സംയുക്ത ദർശനം ഫോർ അഡ്വാൻസ്ഡ് സ്ട്രാറ്റജിക് പാർട്ണർഷിപ്പ്’ എന്ന പ്രസ്താവനയിൽ, കഴിഞ്ഞ നിരവധി പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം തുടർച്ചയായി ശക്തിപ്പെടുകയും സമഗ്രമായ തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിത്തമായി വികസിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ടെന്ന് പറയുന്നു. പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ സന്ദർശന വേളയിൽ, രാഷ്ട്രീയ കൈമാറ്റം, വികസന പങ്കാളിത്തം, ആരോഗ്യ-വിദ്യാഭ്യാസ സഹകരണം എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആകെ 8 കരാറുകളിൽ ഒപ്പുവച്ചു.
രാഷ്ട്രീയ വിനിമയം: ഇതിന് കീഴിൽ, പാർലമെന്ററി നടപടിക്രമങ്ങളിൽ മികച്ച രീതികൾ പങ്കിടുന്നതിൽ സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്താൻ ഇരു രാജ്യങ്ങളും സമ്മതിച്ചു. ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും പാർലമെന്റംഗങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംഭാഷണം കൂടുതൽ ശക്തമാക്കാനും അവർ സമ്മതിച്ചു.
വികസന പങ്കാളിത്തം: ഇതിൽ റുപീ ലൈൻ ഓഫ് ക്രെഡിറ്റ് കരാറിന് കീഴിലുള്ള വ്യാപാരം, പുതിയ പാർലമെന്റ് മന്ദിരം, വികസന സഹകരണത്തിന്റെ പുതിയ മേഖലകൾ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുക, മനുഷ്യവിഭവശേഷി വികസനവും ശേഷി വികസനവും എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.
ബഹിരാകാശവും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവും: ഇസ്രോയിലെ മൗറീഷ്യസ് ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് പരിശീലനം ഉൾപ്പെടെ, ഇന്ത്യ-മൗറീഷ്യസ് ഉപഗ്രഹത്തിന്റെ വിജയകരമായ വികസനത്തിനും വിക്ഷേപണത്തിനുമായി ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കുക. ഈ മേഖലയിൽ സഹകരണത്തിന്റെ പുതിയ വഴികൾ മൗറീഷ്യസും കണ്ടെത്തേണ്ടതുണ്ട്.
ആരോഗ്യ-വിദ്യാഭ്യാസ സഹകരണം: മൗറീഷ്യസിലെ ആരോഗ്യ സേവനങ്ങൾ ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യുന്നതിന് ഇന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ള ഒരു വിദഗ്ദ്ധനെ നിയോഗിക്കുക, വിദ്യാഭ്യാസ വികസനത്തിനായുള്ള ഒരു റോഡ് മാപ്പ് തയ്യാറാക്കുക, ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക ഡയറക്ടറേറ്റ് സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള സഹകരണം എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
സാമ്പത്തിക, വ്യാപാര സഹകരണം: സിഇസിപിഎ പ്രകാരം ഉന്നതാധികാര സംയുക്ത വ്യാപാര സമിതിയുടെ രണ്ടാം സെഷൻ നടത്തുക, പ്രാദേശിക കറൻസികളിൽ വ്യാപാര ഒത്തുതീർപ്പ് സാധ്യമാക്കുക, ഇരട്ട നികുതി ഒഴിവാക്കൽ കരാറിന്റെ ഭേദഗതി സംബന്ധിച്ച പ്രോട്ടോക്കോൾ നേരത്തെ അംഗീകരിക്കുക എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
ഡിജിറ്റൽ സഹകരണം: മഹാത്മാഗാന്ധി ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിലെ ഇ-ജുഡീഷ്യറി സംവിധാനം, രേഖകളുടെ ഡിജിറ്റലൈസേഷൻ, സൈബർ സുരക്ഷ, തദ്ദേശീയമായി വികസിപ്പിച്ച ഉപകരണങ്ങളുടെ ഉപയോഗം എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഐസിടി മേഖലയിലെ സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്തുക.
സാംസ്കാരികവും ജനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ളതുമായ ബന്ധങ്ങൾ: മഹാത്മാഗാന്ധി ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിനെ രേഖകൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിൽ പിന്തുണയ്ക്കുക, സ്കോളർഷിപ്പുകൾ വഴി പ്രവാസി ബന്ധങ്ങൾ ശക്തിപ്പെടുത്തുക, മൗറീഷ്യസുകാർക്ക് ചാർ ധാം യാത്രയും രാമായണ യാത്രയും സുഗമമാക്കുക.
പ്രതിരോധ, സമുദ്ര സുരക്ഷാ സഹകരണം: സമുദ്ര നിരീക്ഷണത്തിനും ഹൈഡ്രോഗ്രാഫി സർവേകൾക്കുമായി വിമാനങ്ങളുടെ വിന്യസിക്കൽ വർദ്ധിപ്പിക്കൽ, മൗറീഷ്യസിന്റെ EEZ സുരക്ഷിതമാക്കുന്നതിൽ സഹകരണം, ഒരു ദേശീയ സമുദ്ര വിവര പങ്കിടൽ കേന്ദ്രം സ്ഥാപിക്കൽ, മൗറീഷ്യസ് പോലീസ് സേനയ്ക്കുള്ള പരിശീലന പരിപാടികൾ എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
മാർച്ച് 11, 12 തീയതികളിലാണ് രണ്ടു ദിവസത്തെ സന്ദര്‍ശനത്തിനായി പ്രധാനമന്ത്രി മോദി മൗറീഷ്യസില്‍ എത്തിയത്. മൗറീഷ്യസിന്റെ 57-ാമത് ദേശീയ ദിനാഘോഷത്തിൽ മുഖ്യാതിഥിയായി അദ്ദേഹം പങ്കെടുത്തു. 2015 ന് ശേഷം ഇത് രണ്ടാം തവണയാണ് പ്രധാനമന്ത്രി മൗറീഷ്യസിന്റെ ദേശീയ ദിനാഘോഷങ്ങളിൽ പങ്കെടുക്കുന്നത്. മൗറീഷ്യസ് പ്രധാനമന്ത്രി നവീൻചന്ദ്ര രാംഗൂലം, പ്രധാനമന്ത്രി മോദിക്ക് രാജ്യത്തിന്റെ പരമോന്നത ബഹുമതിയായ ഗ്രാൻഡ് കമാൻഡർ ഓഫ് ദി ഓർഡർ ഓഫ് ദി സ്റ്റാർ ആൻഡ് കീ ഓഫ് ദി ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രം നൽകി ആദരിച്ചു. ഈ ബഹുമതി ലഭിക്കുന്ന ആദ്യ ഇന്ത്യക്കാരനാണ് പ്രധാനമന്ത്രി മോദി.
