നീലം സഞ്ജീവ റെഡ്ഡി: ആന്ധ്രപ്രദേശിന്റെ ആദ്യ മുഖ്യമന്ത്രിയും ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞ ഇന്ത്യന്‍ രാഷ്ട്രപതിയും (അനുസ്മരണം)

1956-ൽ പുതിയ ആന്ധ്രാപ്രദേശ് സംസ്ഥാനം പ്രഖ്യാപിച്ചപ്പോൾ, അതേ വർഷം ഒക്ടോബറിൽ നീലം സഞ്ജീവ റെഡ്ഡി അതിന്റെ ആദ്യത്തെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞ രാഷ്ട്രപതിയായിരുന്ന അദ്ദേഹം 1977 മുതൽ 1982 വരെ രാഷ്ട്രപതിയുടെ ഓഫീസിൽ തുടർന്നു.

നീലം സഞ്ജീവ റെഡ്ഡി ഒരു ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രീയക്കാരനും സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയും ഇന്ത്യയുടെ ആറാമത്തെ രാഷ്ട്രപതിയുമായിരുന്നു. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞ രാഷ്ട്രപതിയായിരുന്ന അദ്ദേഹം 1977 മുതൽ 1982 വരെ രാഷ്ട്രപതിയുടെ ഓഫീസിൽ തുടർന്നു.

കുട്ടിക്കാലം മുതൽ തന്നെ, റെഡ്ഡി സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ സജീവമായി ഇടപെട്ടിരുന്നു, അതിന്റെ ഫലമായി ഇന്ത്യയ്ക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിക്കുന്നതിന് മുമ്പും ശേഷവും നിരവധി പ്രമുഖ സ്ഥാനങ്ങൾ റെഡ്ഡി വഹിച്ചിരുന്നു.

അടിയന്തരാവസ്ഥയ്ക്ക് തൊട്ടുപിന്നാലെ പാർലമെന്ററി ജനാധിപത്യത്തോടും അതിന്റെ അനിവാര്യമായ മാനദണ്ഡങ്ങളോടുമുള്ള തീവ്രമായ പ്രതിബദ്ധതയിലൂടെ പൊതുജീവിതത്തിൽ വ്യതിരിക്തമായ മാറ്റങ്ങൾ കൊണ്ടുവന്ന പ്രതിപക്ഷമില്ലാതെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഇന്ത്യയിലെ ഏക രാഷ്ട്രപതിയാണ് റെഡ്ഡി.

സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിലെ സജീവമായ പങ്കാളിത്തം അദ്ദേഹത്തെ ജയിലിൽ എത്തിച്ചെങ്കിലും അത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിശ്വാസത്തെയും നിശ്ചയദാർഢ്യത്തെയും രാജ്യത്തിന്റെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായുള്ള അഭിനിവേശത്തെയും തടഞ്ഞില്ല.

ആദ്യകാല ജീവിതം

1913 മെയ് 19-ന് മദ്രാസ് പ്രസിഡൻസിയിലെ (ഇന്നത്തെ അനന്തപൂർ ജില്ല, ആന്ധ്രാപ്രദേശ്) ഇല്ലൂർ ഗ്രാമത്തിൽ തെലുങ്ക് സംസാരിക്കുന്ന ഒരു ഹിന്ദു കുടുംബത്തിലാണ് റെഡ്ഡി ജനിച്ചത്.

1929-ൽ മഹാത്മാഗാന്ധിയുടെ അനന്തപൂർ സന്ദർശനമാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ ഗതി മാറ്റിമറിക്കുകയും റെഡ്ഡിയിൽ വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തുകയും ചെയ്തത്. തൽഫലമായി, പഠനം പാതിവഴിയിൽ ഉപേക്ഷിച്ച് ഖാദി വസ്ത്രം ധരിക്കാൻ മാത്രം വിദേശ വസ്ത്രങ്ങൾ ഒഴിവാക്കി.

മദ്രാസിലെ അടയാറിലെ തിയോസഫിക്കൽ ഹൈസ്‌കൂളിൽ പഠിച്ച അദ്ദേഹം പിന്നീട് മദ്രാസ് യൂണിവേഴ്‌സിറ്റിയുടെ അഫിലിയേറ്റ് ആയ അനന്തപുരിലെ ഗവൺമെന്റ് ആർട്‌സ് കോളേജിൽ ബിരുദാനന്തര ബിരുദത്തിന് ചേർന്നു.

1958-ൽ, തിരുപ്പതിയിലെ ശ്രീ വെങ്കിടേശ്വര സർവ്വകലാശാല, അതിന്റെ സ്ഥാപനത്തിലെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പങ്ക് കാരണം അദ്ദേഹത്തിന് ഓണററി ഡോക്ടർ ഓഫ് ലോസ് ബിരുദം നൽകി.

രാഷ്ട്രീയ കരിയർ

1946-ൽ മദ്രാസ് നിയമസഭയിലേക്ക് കോൺഗ്രസ് പ്രതിനിധിയായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട റെഡ്ഡി കോൺഗ്രസിന്റെ നിയമസഭാ കക്ഷിയുടെ സെക്രട്ടറിയായി. മദ്രാസിൽ നിന്നുള്ള ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനാ അസംബ്ലിയിലും അദ്ദേഹം അംഗമായിരുന്നു.

1949 ഏപ്രിൽ മുതൽ 1951 ഏപ്രിൽ വരെ അദ്ദേഹം മദ്രാസ് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ നിരോധനം, പാർപ്പിടം, വനം എന്നിവയുടെ മന്ത്രിയായിരുന്നു. 1951-ലെ മദ്രാസ് നിയമസഭയിലേക്കുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് നേതാവ് തരിമേല നാഗി റെഡ്ഡിയോട് റെഡ്ഡി പരാജയപ്പെട്ടു.

1960 മുതൽ 1962 വരെ ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസിന്റെ ബാംഗ്ലൂർ, ഭാവ്‌നഗർ, പട്‌ന സെഷനുകളിൽ റെഡ്ഡി മൂന്ന് തവണ പ്രസിഡന്റായി.

1962-ൽ ഗോവയിൽ നടന്ന കോൺഗ്രസ് സമ്മേളനത്തിൽ, ഇന്ത്യൻ പ്രദേശത്തെ ചൈനീസ് അധിനിവേശം അവസാനിപ്പിക്കാനുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ദൃഢനിശ്ചയവും ഗോവയുടെ വിമോചനത്തിന്റെ മാറ്റാനാകാത്ത സ്വഭാവവും പ്രസ്താവിക്കുന്ന റെഡ്ഡിയുടെ പ്രസംഗം പങ്കെടുത്തവർ ആവേശത്തോടെ സ്വീകരിച്ചു.

മൂന്ന് തവണ രാജ്യസഭാംഗമായിരുന്നു. 1964 ജൂൺ മുതൽ ലാൽ ബഹാദൂർ ശാസ്ത്രി സർക്കാരിൽ റെഡ്ഡി കേന്ദ്ര സ്റ്റീൽ ആൻഡ് മൈൻസ് മന്ത്രിയായിരുന്നു. 1966 ജനുവരി മുതൽ 1967 മാർച്ച് വരെ ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ മന്ത്രിസഭയിൽ കേന്ദ്ര ഗതാഗത, സിവിൽ ഏവിയേഷൻ, ഷിപ്പിംഗ്, ടൂറിസം മന്ത്രിയായും അദ്ദേഹം സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു.

1956-ൽ പുതിയ ആന്ധ്രാപ്രദേശ് സംസ്ഥാനം പ്രഖ്യാപിച്ചപ്പോൾ, അതേ വർഷം ഒക്ടോബറിൽ റെഡ്ഡി അതിന്റെ ആദ്യത്തെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി. തിരുപ്പതിയിലെ ശ്രീ വെങ്കിടേശ്വര സർവ്വകലാശാല 1958-ൽ അദ്ദേഹത്തെ നിയമങ്ങളുടെ ഓണററി ഡോക്ടർ ബിരുദം നൽകി ആദരിച്ചു.

എന്നിരുന്നാലും, 1959 മുതൽ 1962 വരെ അദ്ദേഹം സേവനമനുഷ്ഠിച്ച ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസിന്റെ പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനത്തേക്ക് തുടരുന്നതിനായി അദ്ദേഹം 1959 ൽ തന്റെ സ്ഥാനം രാജിവച്ചു.

1962-ൽ അദ്ദേഹം വീണ്ടും ആന്ധ്രാപ്രദേശിന്റെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1964 ജൂൺ 9-ന്, ലാൽ ബഹദൂർ ശാസ്ത്രി രൂപീകരിച്ച കേന്ദ്രമന്ത്രിസഭയിൽ റെഡ്ഡിയെ അംഗമായി നിയമിക്കുകയും സ്റ്റീൽ, ഖനി എന്നിവയുടെ വകുപ്പുമായി നിയമിക്കുകയും ചെയ്തു. അതേ വർഷം നവംബറിൽ അദ്ദേഹം രാജ്യസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.

യൂണിയൻ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ പ്രസിഡണ്ടായി കാലാവധി

1969-ലെ രാഷ്ട്രപതി തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ പ്രധാനമന്ത്രി ഇന്ദിരാഗാന്ധി നീലം സഞ്ജീവ റെഡ്ഡിക്കെതിരെ പരസ്യമായി രംഗത്തുവരികയും രാഷ്ട്രപതി തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ വി വി ഗിരിയോട് പരാജയപ്പെട്ടു. ഇതേത്തുടർന്നാണ് അദ്ദേഹം സജീവ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ നിന്ന് വിരമിച്ച് അനന്തപുരിൽ കൃഷിയിറക്കിയത്.

1975-ൽ ഇന്ദിരാഗാന്ധി രാജ്യത്ത് ‘അടിയന്തരാവസ്ഥ’ ഏർപ്പെടുത്തി. പല പ്രതിപക്ഷ പാർട്ടികളും ഒന്നിച്ച് ജനതാ പാർട്ടി രൂപീകരിച്ചു. അതിന്റെ ഭാഗമാകാൻ അദ്ദേഹത്തെ ക്ഷണിച്ചു; പാർട്ടിയിൽ ചേരുന്നതിനായി പ്രവാസത്തിൽ നിന്ന് പുറത്തുവന്ന അദ്ദേഹം 1977 ലെ പ്രസിഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മത്സരിച്ചു.

പ്രധാന എതിരാളിയായ രുക്മിണി ദേവി അരുൺഡേൽ പിന്മാറിയപ്പോൾ അദ്ദേഹം എതിരില്ലാതെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. അന്ന് 64 വയസ്സുണ്ടായിരുന്ന അദ്ദേഹം ഇന്ത്യയുടെ ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞ രാഷ്ട്രപതിയായി. എതിരില്ലാതെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഏക ഇന്ത്യൻ പ്രസിഡന്റായി അദ്ദേഹം ഇപ്പോഴും തുടരുന്നു.

ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രപതി എന്ന നിലയിൽ, മൊറാർജി ദേശായി, ചരൺ സിംഗ്, ഇന്ദിരാഗാന്ധി എന്നിവരുൾപ്പെടെ നിരവധി പ്രധാനമന്ത്രിമാരോടൊപ്പം അദ്ദേഹം പ്രവർത്തിച്ചു. 1982-ൽ അദ്ദേഹം സജീവ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുകയും കൃഷി പിന്തുടരുന്നതിനായി അനന്തപൂരിലേക്ക് മാറുകയും ചെയ്തു.

രാഷ്ട്രത്തോടുള്ള വിടവാങ്ങൽ പ്രസംഗത്തിൽ അദ്ദേഹം ശക്തമായ ഒരു പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ ആവശ്യത്തിന് ആഹ്വാനം ചെയ്തു. പൊതുജനങ്ങൾക്ക് വേണ്ടി പ്രവർത്തിക്കാൻ സർക്കാരുകൾക്ക് കഴിയുന്നില്ലെന്നും അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേർത്തു.

പിന്നീടുള്ള ജീവിതം

റെഡ്ഡിയുടെ പിൻഗാമിയായി ഗ്യാനി സെയിൽ സിംഗ് 1982 ജൂലൈ 25 ന് സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്തു.

രാഷ്ട്രത്തോടുള്ള തന്റെ വിടവാങ്ങൽ പ്രസംഗത്തിൽ, ഇന്ത്യൻ ജനജീവിതം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ മാറിമാറി വരുന്ന സർക്കാരുകളുടെ പരാജയത്തെ റെഡ്ഡി വിമർശിക്കുകയും ഗവൺമെന്റിന്റെ ദുർഭരണം തടയാൻ ശക്തമായ രാഷ്ട്രീയ പ്രതിപക്ഷം ഉയർന്നുവരാൻ ആഹ്വാനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.

രാഷ്ട്രപതി പദത്തിന് ശേഷം, അന്നത്തെ കർണാടക മുഖ്യമന്ത്രി രാമകൃഷ്ണ ഹെഗ്‌ഡെ റെഡ്ഡിയെ ബാംഗ്ലൂരിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കാൻ ക്ഷണിച്ചെങ്കിലും അനന്തപൂരിലെ തന്റെ ഫാമിലേക്ക് വിരമിക്കാൻ അദ്ദേഹം തീരുമാനിച്ചു.

1996-ൽ 83-ാം വയസ്സിൽ ബാംഗ്ലൂരിൽ ന്യുമോണിയ ബാധിച്ച് അദ്ദേഹം അന്തരിച്ചു. ബാംഗ്ലൂരിലെ കൽപ്പള്ളി ശ്മശാന ഗ്രൗണ്ടിലാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സമാധി.

1996 ജൂൺ 11-ന് റെഡ്ഡിയുടെ മരണത്തിൽ പാർലമെന്റ് അനുശോചനം രേഖപ്പെടുത്തുകയും കക്ഷിഭേദമന്യേ അംഗങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തിന് ആദരാഞ്ജലികൾ അർപ്പിക്കുകയും രാജ്യത്തിനും സഭയ്ക്കും അദ്ദേഹം നൽകിയ സംഭാവനകൾ അനുസ്മരിക്കുകയും ചെയ്തു.