പനാമ: പനാമ കനാൽ ഏറ്റെടുക്കുമെന്ന യു എസ് പ്രസിഡൻ്റ് ഡൊണാൾഡ് ട്രംപിൻ്റെ ആവർത്തിച്ചുള്ള ഭീഷണിക്ക് പിന്നാലെ ചൈനയുടെ ബെൽറ്റ് ആൻഡ് റോഡ് ഇനിഷ്യേറ്റീവിൽ (ബിആർഐ) നിന്ന് പിന്മാറാൻ പനാമ തീരുമാനിച്ചു. ചൈനയുടെ ബിആർഐ പദ്ധതി കാലഹരണപ്പെടുമ്പോൾ അതുമായുള്ള കരാർ പുതുക്കില്ലെന്ന് പ്രസിഡന്റ് മുലിനോ പറഞ്ഞു. ഇതോടെ ചൈനയുടെ ബെൽറ്റ് ആൻഡ് റോഡ് ഇനീഷ്യേറ്റീവിൽ നിന്ന് പിന്മാറുന്ന ആദ്യ ലാറ്റിനമേരിക്കൻ രാജ്യമായി പനാമ മാറി. ഞായറാഴ്ച യുഎസ് സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി മാർക്കോ റൂബിയോയുമായി കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തിയ ശേഷമാണ് പ്രസിഡൻ്റ് മുലിനോ ഇക്കാര്യം അറിയിച്ചത്.
ചൈനയുമായി ആദ്യം ബിആർഐ കരാർ ഉണ്ടാക്കാൻ കഴിയുമോ എന്ന് പരിശോധിക്കുമെന്ന് പനാമ പ്രസിഡൻ്റ് പറഞ്ഞു. ചൈന അതിൻ്റെ BRI പദ്ധതിക്ക് കീഴിൽ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസന പദ്ധതികൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ധനസഹായം നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു. എന്നാല്, ഇത് ദരിദ്രരായ അംഗരാജ്യങ്ങളെ ചൈനയോട് വലിയ കടബാധ്യതയിലാക്കുന്നുമെന്ന് വിമർശകർ പറയുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ അയൽരാജ്യമായ ശ്രീലങ്കയാണ് ഇതിന് ഒരു ഉദാഹരണം.
ചൈനയും പനാമയും തമ്മിൽ മുൻ ഭരണകാലത്ത് ഒപ്പുവെച്ച സമഗ്രമായ കരാർ പുതുക്കില്ലെന്ന് മുലിനോ പറഞ്ഞതായി മാധ്യമ റിപ്പോര്ട്ടുകള് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അടുത്ത ഒന്നോ രണ്ടോ വർഷത്തിനുള്ളിൽ കരാർ പുതുക്കുമെന്നും ഇത് നേരത്തെ അവസാനിപ്പിക്കാനുള്ള സാധ്യത തൻ്റെ സർക്കാർ വിലയിരുത്തുമെന്നും മുലിനോ പറഞ്ഞു. പനാമയുടെ മുൻ സർക്കാർ 2017 ലാണ് ചൈനയുടെ സംരംഭത്തിൽ ചേരാൻ തീരുമാനിച്ചത്.
അതിനിടെ, പനാമ കനാൽ മേഖലയിലുള്ള ചൈനയുടെ സ്വാധീനം സെൻട്രൽ അമേരിക്കൻ സഖ്യകക്ഷി ഉടൻ കുറയ്ക്കണമെന്നും അല്ലാത്തപക്ഷം യുഎസ് ഭരണകൂടത്തിന് നടപടിയെടുക്കാന് കഴിയുമെന്നും യുഎസ് സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി മാർക്കോ റൂബിയോ ഞായറാഴ്ച പനമാനിയൻ പ്രസിഡൻ്റ് ജോസ് റൗൾ മുലിനോയോട് പറഞ്ഞു. കനാൽ തിരിച്ചുപിടിക്കുന്നതിനോ ബലപ്രയോഗം നടത്തുന്നതിനോ റൂബിയോ യഥാർത്ഥ ഭീഷണിയൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ലെന്ന് മുലിനോ യോഗത്തിന് ശേഷം മാധ്യമപ്രവർത്തകരോട് പറഞ്ഞു.
കനാലിൻ്റെ നിയന്ത്രണം യുഎസിനു തിരികെ നൽകണമെന്ന് യുഎസ് പ്രസിഡൻ്റ് ഡൊണാൾഡ് ട്രംപ് ആവശ്യപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണ്. കനാൽ മേഖലയിൽ ചൈനയുടെ സാന്നിധ്യം 1999-ൽ പനാമയ്ക്ക് ജലപാത വിട്ടുകൊടുത്ത ഉടമ്പടിയുടെ ലംഘനമാണെന്നാണ് ട്രംപിന്റെ നിഗമനമെന്ന് റൂബിയോ മുലിനോയോട് പറഞ്ഞു. ആ ഉടമ്പടി അമേരിക്ക നിർമ്മിച്ച കനാലിൽ സ്ഥിരമായ നിഷ്പക്ഷതയെക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കുന്നുണ്ട്. ഞായറാഴ്ച റൂബിയോ കനാൽ സന്ദർശിച്ചു.
“സെക്രട്ടറി റൂബിയോ ഈ തൽസ്ഥിതി അസ്വീകാര്യമാണെന്നും ഉടനടി മാറ്റത്തിൻ്റെ അഭാവത്തിൽ, ഉടമ്പടി പ്രകാരമുള്ള അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിന് ആവശ്യമായ നടപടികൾ യുഎസിന് സ്വീകരിക്കേണ്ടിവരുമെന്നും” കൂടിക്കാഴ്ചയെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ നൽകിക്കൊണ്ട് യുഎസ് സ്റ്റേറ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്മെൻ്റ് വ്യക്തമാക്കി. അതേസമയം, റൂബിയോയുമായുള്ള തൻ്റെ സംഭാഷണങ്ങൾ ‘ബഹുമാനപരവും’ ‘പോസിറ്റീവും’ ആണെന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ച മുലിനോ, ‘ഉടമ്പടിക്ക് യഥാർത്ഥ ഭീഷണിയുണ്ടെന്ന് തനിക്ക് തോന്നുന്നില്ല’ എന്നും കൂട്ടിച്ചേര്ത്തു. കനാലിൻ്റെ അറ്റത്തുള്ള തുറമുഖങ്ങളിൽ ചൈനയുടെ പങ്ക് വാഷിംഗ്ടണിൽ ആശങ്ക ഉയർത്തിയതായി അദ്ദേഹം സമ്മതിച്ചു.