വാഷിംഗ്ടൺ ഡിസി: ബംഗ്ലാദേശിലെ രാഷ്ട്രീയ സ്ഥിരതയ്ക്കായി നൽകിയിരുന്ന 29 മില്യൺ ഡോളർ ധനസഹായം അമേരിക്ക നിർത്തിവച്ചു. ട്രംപ് ഭരണകൂടത്തിന്റെ ചെലവ് ചുരുക്കൽ നയത്തിന്റെ ഭാഗമായാണ് ഈ തീരുമാനം. കഴിഞ്ഞ വർഷം ബംഗ്ലാദേശിൽ ഉണ്ടായ അധികാര മാറ്റത്തിന്റെയും ‘ഡീപ് സ്റ്റേറ്റി’ൽ (രഹസ്യ ഗവൺമെന്റ് നടത്തുന്ന അധികാരങ്ങൾ) അമേരിക്കയുടെ പങ്കിനെക്കുറിച്ചുള്ള ആരോപണങ്ങളുടെയും പശ്ചാത്തലത്തിൽ, ഈ നീക്കം ലോകമെമ്പാടും ചർച്ചകൾക്ക് വഴിയൊരുക്കിയിട്ടുണ്ട്.
ഇലോൺ മസ്‌കിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ‘ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റ് ഓഫ് ഗവൺമെന്റ് എഫിഷ്യൻസി’ (DOGE) എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന യുഎസ് സർക്കാരിന്റെ ചെലവ് ചുരുക്കൽ സംഘമാണ് ഈ ധനസഹായം റദ്ദാക്കിയത്. “ബംഗ്ലാദേശിലെ രാഷ്ട്രീയ സാഹചര്യം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള 29 മില്യൺ ഡോളറിന്റെ ധനസഹായം താൽക്കാലികമായി നിർത്തിവച്ചിരിക്കുന്നു,”
DOGE അതിന്റെ എക്സ് പോസ്റ്റിൽ എഴുതി. ബംഗ്ലാദേശിലെ ഭരണമാറ്റത്തിൽ അമേരിക്കയ്ക്ക് പങ്കുണ്ടെന്ന് ആരോപിക്കപ്പെടുന്ന സമയത്താണ് ഈ തീരുമാനം.
2024-ൽ ബംഗ്ലാദേശിൽ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ നേതൃത്വത്തിൽ വൻതോതിലുള്ള പ്രതിഷേധങ്ങൾ നടന്നിരുന്നു. അതിനുശേഷം അന്നത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി ഷെയ്ഖ് ഹസീനയ്ക്ക് സ്ഥാനമൊഴിയേണ്ടിവന്നു. എന്നാല്‍, ഈ രാഷ്ട്രീയ മാറ്റത്തിൽ അമേരിക്ക ‘പുറകില്‍ നിന്ന് പ്രവര്‍ത്തിച്ചു’ എന്ന ആരോപണവും ഉയര്‍ന്നു. എന്നാൽ, യുഎസ് പ്രസിഡന്റ് ഡൊണാൾഡ് ട്രംപ് ഈ ആരോപണങ്ങൾ തള്ളിക്കളഞ്ഞു. അത് ബംഗ്ലാദേശിന്റെ ആഭ്യന്തര കാര്യമാണെന്നും അമേരിക്കയ്ക്ക് അതിൽ യാതൊരു പങ്കുമില്ലെന്നും പറഞ്ഞു.
ബംഗ്ലാദേശിൽ രാഷ്ട്രീയ സ്ഥിരത നിലനിർത്തുക എന്നതായിരുന്നു ഈ ഫണ്ടിന്റെ ലക്ഷ്യം. അമേരിക്കയിലെ USAID ഉം ബ്രിട്ടീഷ് സർക്കാരും ചേർന്നാണ് ഇതിന് ധനസഹായം നൽകിയത്. രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികളുടെ ശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കുക, രാഷ്ട്രീയ അക്രമങ്ങൾ കുറയ്ക്കുക, ജനാധിപത്യ മൂല്യങ്ങൾ ശക്തിപ്പെടുത്തുക എന്നിവയായിരുന്നു ഈ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം. ഇതിന്റെ കീഴിൽ, ജനാധിപത്യം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ഒരു പങ്കു വഹിക്കാൻ കഴിയുന്ന തരത്തിൽ പ്രാദേശിക തൊഴിലാളികൾക്കും വിദ്യാർത്ഥികൾക്കും പരിശീലനം നൽകി.
വൈറ്റ് ഹൗസില്‍ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദിയുമായുള്ള കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്ക് ശേഷം പ്രസിഡന്റ് ട്രംപ് ഈ വിഷയത്തിൽ പ്രതികരിച്ചു. ബംഗ്ലാദേശിലെ ഭരണമാറ്റത്തിൽ അമേരിക്കയ്ക്ക് പങ്കുണ്ടോ എന്ന് ചോദിച്ചപ്പോൾ, ” ഡീപ് സ്റ്റേറ്റിൽ ഒരു പങ്കുമില്ല. ഇന്ത്യ വളരെക്കാലമായി പ്രവർത്തിച്ചുവരുന്ന ഒന്നാണിത്. ഞാൻ ഇതിനെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ അഭിപ്രായം പറയുന്നില്ല, പക്ഷേ അത് ഇന്ത്യയ്ക്ക് വിടുന്നു” എന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ട്രംപിന്റെ ഈ പ്രസ്താവനയ്ക്ക് ശേഷം, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭരണകൂടം ബംഗ്ലാദേശ് രാഷ്ട്രീയത്തിൽ നിന്ന് അകലം പാലിക്കുമെന്ന് രാഷ്ട്രീയ വിശകലന വിദഗ്ധർ വിശ്വസിക്കുന്നു.
ബംഗ്ലാദേശിലെ സർക്കാർ മാറ്റത്തിനുശേഷം, ഇന്ത്യയും ബംഗ്ലാദേശും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തിൽ മാറ്റം ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. തീവ്ര ഇസ്ലാമിക ഘടകങ്ങളെ തടയുന്നതിൽ പുതിയ സർക്കാർ പരാജയപ്പെട്ടതിനാൽ ബംഗ്ലാദേശിൽ ഹിന്ദു ന്യൂനപക്ഷങ്ങൾക്കെതിരായ ആക്രമണങ്ങൾ വർദ്ധിച്ചു. ഇതുമൂലം ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ ആശങ്കാകുലരാണ്, ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം മുമ്പത്തെപ്പോലെ ശക്തമല്ല.
അതിനിടെ, ബംഗ്ലാദേശിന്റെ പുതിയ മുഖ്യ ഉപദേഷ്ടാവ് പ്രൊഫ. മുഹമ്മദ് യൂനുസ് ടെസ്‌ല സിഇഒ എലോൺ മസ്‌കുമായി വീഡിയോ കോളിലൂടെ സംസാരിച്ചു. ബംഗ്ലാദേശിൽ ‘സ്റ്റാർലിങ്ക്’ സാറ്റലൈറ്റ് ഇന്റർനെറ്റ് സേവനം ആരംഭിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് അവർ ചർച്ച ചെയ്തു. ബംഗ്ലാദേശ് സന്ദർശിക്കാൻ യൂനുസ് മസ്കിനെ ക്ഷണിച്ചു, അതിന് മസ്ക് പോസിറ്റീവായി മറുപടി നൽകി, “ഞാൻ അതിനായി കാത്തിരിക്കുകയാണ്” എന്നാണ് അദ്ദേഹം മറുപടി പറഞ്ഞത്.
ബംഗ്ലാദേശിനു മാത്രമല്ല, മറ്റ് പല രാജ്യങ്ങള്‍ക്കുമുള്ള ധനസഹായം DOGE നിർത്തിവെച്ചിരിക്കുകയാണ്. ഇന്ത്യയിൽ “വോട്ടർ അവബോധത്തിന്” 22 മില്യൺ ഡോളറിന്റെയും നേപ്പാളിൽ “സാമ്പത്തിക ഫെഡറലിസത്തിനും ജൈവവൈവിധ്യ സംരക്ഷണത്തിനും” 39 മില്യൺ ഡോളറിന്റെയും ധനസഹായം നിർത്തിവച്ചു.
സർക്കാർ ചെലവുകൾ കുറയ്ക്കുന്നതിനായാണ് ട്രംപ് ഭരണകൂടം ‘DOGE’ എന്ന പേരിൽ ഒരു വകുപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചത്. എലോൺ മസ്‌കിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ, ഈ വകുപ്പ് ഫെഡറൽ ഏജൻസികളുടെ ചെലവ് കുറയ്ക്കുന്നതിനായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. സർക്കാരിനെ ചെറുതും കൂടുതൽ ഫലപ്രദവുമാക്കുക എന്ന ട്രംപിന്റെ നയത്തിന്റെ ഭാഗമാണിത്.
അമേരിക്കയുടെ ഈ തീരുമാനം ബംഗ്ലാദേശിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്തിലും ദക്ഷിണേഷ്യയുടെ സ്ഥിരതയിലും ആഴത്തിലുള്ള സ്വാധീനം ചെലുത്തും. ബംഗ്ലാദേശിലെ അധികാര മാറ്റത്തിനുശേഷം ഇന്ത്യ-ബംഗ്ലാദേശ് ബന്ധങ്ങളിൽ ഇതിനകം തന്നെ പിരിമുറുക്കങ്ങൾ വർദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്, ഇപ്പോൾ അമേരിക്കയുടെ പങ്കിനെക്കുറിച്ച് ചോദ്യങ്ങളും ഉയർന്നുവരുന്നു. ബംഗ്ലാദേശിലെ പുതിയ സർക്കാരും അമേരിക്കയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ഏത് ദിശയിലേക്ക് പോകുമെന്ന് വരും ദിവസങ്ങളിൽ കാണാൻ രസകരമായിരിക്കും.
US taxpayer dollars were going to be spent on the following items, all which have been cancelled:
– $10M for "Mozambique voluntary medical male circumcision"
– $9.7M for UC Berkeley to develop "a cohort of Cambodian youth with enterprise driven skills"
– $2.3M for "strengthening…— Department of Government Efficiency (@DOGE) February 15, 2025
